به نقل از «دانا»

گسترش فیک نیوزها در غیاب میدان‌داری رسانه‌های رسمی کشور/ لزوم تشکیل اتاق فکر رسانه‌ای برای تبیین خطوط قرمز رسانه ها

تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۸۰۲۰۲

کارشناسان حاضر در نشست نقد و بررسی نقش رسانه‌ها در اغتشاشات اخیر، معتقدند:‌ از عواملی که در وقایع اخیر به التهابات جامعه دامن زد، تولید و گسترش فیک نیوزها در غیاب میدان داری رسانه های رسمی داخل کشور بود.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از شبکه اطلاع رسانی مرصاد،ششمین ویژه برنامه گفتگو با موضوع نقش رسانه ها در اغتشاشات اخیر به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور فاطمه رجبی (سردبیر شبکه اطلاع رسانی مرصاد) و محسن یاری (مدیرمسئول نشریه توسعه کرمانشاه) به عنوان کارشناسان و نیز جمعی از اصحاب رسانه امروز شنبه در محل سالن اجتماعات اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ادامه به برخی مسائل مطرح شده در این نشست اشاره میکنیم.

امروز عصر ارتباطات و رسانه است. بسیاری از اخباری که از سطح طبقه بندی های مختلف از لحاظ محتوا و اهمیت  برخوردار هستند از طریق رسانه ها منتشر می شوند. رسانه در عصر حاضر و برای ما شامل یک شبکه تلویزیونی تا یک صفحه شخصی در یک پلتفرم است. امروز فضا فضای رسانه است و به این دلیل صاحبان قدرت با استفاده از این ابزار اهداف خودشان را پیش می برند.

رسانه ها امروز حد و مرزی ندارند قبلا دسترسی مردم به رسانه ها محدود بود. از طریق هفته نامه، روزنامه یا یکی دو بخش خبری از اخبار و وقایع مطلع می شدند اما امروز با وجود فضای مجازی شاهد آن هستیم که در کمترین زمان ممکن اطلاعات و اخبار در اختیار مخاطبان قرار می گیرد. پس امروز امروز فضا، فضای رسانه ای است که عملا در این عرصه فضای مجازی موضوعات و مسائل مختلف به وجود می آید و پیش می رود و جریان سازی های مختلف شکل می گیرد.

وقایع و اغتشاشات اخیر درکشور که به بهانه فوت مهسا امینی شکل گرفت، هم از نقطه نظر چیستی ماجرا و هم از جنبه چرایی وقوع آن، همچنان جای بحث و بررسی‌های فراوانی دارد که باید از زوایای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی مورد واکاوی قرار گیرد. یکی از زوایای مهمی که در این خصوص باید به‌طور جدی به آن پرداخته شود، نقش و جایگاه رسانه ها در این فضا هست، چه رسانه های داخلی و چه رسانه های خارجی. وقایع  اخیر مصداق یک جنگ ‌ترکیبی همه جانبه است که با طراحی و هدایت سازمان یافته شکل گرفت و پیش رفت و بعد پررنگ این جنگ، جنبه رسانه ای آن بود که در طول تاریخ کم سابقه است.

جعل یا تحریف اخبار و انتشار گسترده آن در فضاهای رسانه‌ای و مجازی از تاکتیک‌های اصلی دشمن است که برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی و ناامید ساختن مردم نسبت به آینده استفاده می‌شود.

جریان رسانه‌ای اخیر از جنس فتنه‌های ۸۸ و ۷۸ نبود در آن زمان هم جنگ رسانه‌ای داشتیم اما در این دوره پیچیده‌تر و چند لایه‌تر بود و از جنس مدیریت افکار عمومی و مدیریت ادراک بود. در این دوره جنگ شناختی برای برخی رسانه‌ها چندان شناخته شده نبود. ما در بعد رسانه ای وقایع اخیر قافیه را به دشمنان باختیم .

از اصول جنگ شناختی داشتن روایت اول است اما در جنگ اخیر رسانه‌های خارجی اصلاً روایت اول را نداشتند بلکه خودشان روایت‌سازی می‌کردند و رسانه‌های ما باید با این جریان‌سازی‌ مقابله می‌کردند. رسانه در این اتفاقات انبار مهمات برای اراده سیاسی امنیتی کسانی بود که بیرون ایران نشسته بودند و قصد نابودی ایران را داشتند؛ این اقدامات سوء استفاده ابزاری از رسانه بود و با جنگ رسانه‌ای متفاوت است.

رسانه‌ای بودن مهمترین ویژگی ناآرامی‌های اخیر بود؛ عملیات رسانه‌ای دشمنان در این دوره از اغتشاشات، پرحجم، پیچیده، مجازی، دارای مغایرت‌های زیاد با واقعیت‌های صحنه  و بی سابقه بوده است.

 در انتخاب افرادی که رسانه ای شدند از ابتدا اشتباه کردیم

باید در ابتدا روشن کنیم منظور ما از رسانه چیست. رسانه ای که دغدغه ای در هیچ یک از زمینه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... ندارد رسانه نیست. متاسفانه برخی ها نام نشریه داشتن و مدیرمسئول بودن را فقط در حد کلاس داشتن میدانند  و باقی مسائل صنفی اهمیتی برای آنها ندارد.

 در انتخاب افرادی که رسانه ای شدند از ابتدا اشتباه کردیم.رسانه ای ها باید دغدغه مسائل را داشته باشند ما افراد غیررسانه ای را وارد فضای رسانه ای کرده ایم.  ما جنگ رسانه ای را بد باختیم و افراد غیررسانه ای از همان روز اول با یک تشر مجبور به خودسانسوری شدند. اعتماددمردم نسبت به رسانه هاب داخلی از بین رفته است و این از بین رفتن به دلیل  همین اجبار در سانسور کردن است و در جنگ رسانه ای به دلیل نبود اعتماد مردم به رسانه ها باختیم. در رابطه با اغتشاشات اخیر خود من تذکر گرفتم که اخبار را پوشش ندم؛ مگر ماهیت رسانه غیر از این است چرا نباید پوشش داد؟ کاملا آشکار است که  وقتی رسانه بنده مسائل را پوشش ندهد، رسانه های خارجی پوشش می دهند. فرض کنید ما خبر را منتشر نکنیم مردم  از آن خبر مطلع نمی شوند؟ یا به قول شما رسانه های معاند خیلی پرپیمانه تر پوشش دادند مگر من رسانه ای نیستم، چرا باید منتشر نکنم، پس رسالت من کجا رفته؟ پس برای چه کار می کنم؟

گسترش فیک نیوزها در غیاب میدان داری رسانه های رسمی کشور

مرجعیت رسانه ای و خبری، به گزینشگری و امکان انتخاب اخبار توسط مخاطبین اشاره دارد؛ اینکه بیشتر افراد در وهله نخست به چه رسانه‌ای مراجعه و از آن استفاده می‌کنند و چه موضوعاتی موردعلاقۀ آن‌هاست. با در نظر گرفتن این تعریف، رسانه های داخل کشور را نمی توان دارای مرجعیت ذکر کرد، زیرا محدوده مخاطبین و دامنه تاثیرگذاری آنها در فضای عمومی همانند گذشته گسترده و تاثیرگذار نیست.

توسعه تکنولوژی های ارتباطی و پیدا شدن شبکه های اجتماعی، انحصار روایت گری توسط رسانه های رسمی را از بین برده اما در همین شرایط هم، تریبون های رسمی داخل کشور باید دست برتر را در روایت اولیه وقایع و رویدادها داشته باشند.

از عواملی که در وقایع اخیر به التهابات جامعه دامن زد، تولید و گسترش فیک نیوزها در غیاب میدان داری رسانه های رسمی داخل کشور بود. از 25 شهریور ماه تاحالا، اولین روایتگر اتفاقات رخ داده شبکه های ماهواره ای و فیک نیوزها بودند و صدا و سیما و رسانه های رسمی داخل ایران  قدم نخست را برای اغنای افکار عمومی بردارند و این چنین امنیت روانی جامعه ایران به دست تریبون های افتاد که هدفی جز نابودی و فروپاشی جامعه ایران ندارند.

رسانه های داخلی مجبور به خودسانسوری هستند

رسانه های فارسی زبان خارج نشین بسیار قشنگ کار میکنند. فرض کنید هم اکنون معترضی کشته شده، خیلی قشنگ روان شناسی می کنند، و یاد گرفتند که چگونه  مردم را تحت تاثیر قرار بدهند اما در مقابل ما رسانه های داخلی چکار می کنیم؟ کسانی  که در داخل رسانه های داخلی از جمله صدا و سیما توضیحی به مردم بدهند ، متاسفانه با خشونت و تهدید و با زمختی یک واقعه را تشریح و توضیح می دهند. 

 وقتی ما فردی از خانواده کشته شدگان معترضین را حتی در حد دلجویی هم نمی بینم و کلی انگ به آنها می زنیم چه توقعی از مردم دارید ؟ مشخص است که خانواده و مردم آن محل و اقوام ناراحت می شوند و باعث اعتراض بیشتر و خشونت بیشتر را در پی خواهد داشت. در این راستا فقط به اون کشته شدگان کلی تهمت و انگ ناروا می زنیم که بدتر باعث خشم بیشتر مردم شدیم. 

 ما بلد نیستیم حرف بزنیم ؛ حداقل مسئولین با یک دیدار درست و صحبت کلام آرامش بخش دلجویی کنند. کل نشریات و سایت های ما به اندازه یک خبر اینترنشنال تاثیر نداشته است. هر دو یک خبر را منتشر می کنیم اما ما چطور منتشر می کنیم چون مجبور به خودسانسوری هستیم  و در مقابل رسانه های فارسی زبان اینگونه نیستند.

پخش بدون سانسور بسیاری از اخبار توسط رسانه های بیگانه موجب شده تا مردم تمایل بیشتری به اخبار منتشر شده از این رسانه ها داشته باشند. اساسا من به مفهوم مرجعیت رسانه با آن تعریفی که در حال حاضر در کشور مطرح است قائل نیستم. به این معنی که باور ندارم تا امروز رسانه‌های مرجع در ایران وجود داشته و حالا این رسانه‌ها از بین رفته‌اند و این به معنای این نیست که قبلا مرجعیت رسانه ای در کشور وجود داشته قبلا دسترسی به منابع محدود بوده و امروز با وجود و گسترش فضای مجازی منابع خبری گسترده شده است.

در فضای رسانه‌ای داخل ایران، دو دسته رسانه داریم که یکی رادیو و تلویزیون و دیگری مطبوعات و خبرگزاری‌ها هستند. مطبوعات و خبرگزاری‌ها تحت فشارهای فراوانی قرار دارند که مطالبی را بنویسند یا ننویسند و بسیار دستشان بسته است. علاوه بر این، سوء مدیریت دولتی بر مطبوعات در دهه گذشته عملا وضعیت مطبوعات را بسیار بحرانی‌تر کرده و باعث کاهش شدید تیراژ آن‌ها شده است. تیراژ روزنامه‌ها بسیار پایین آمده و حتی مشاهده روزنامه‌ها در محیط وب هم کاهش پیدا کرده است.اما نقش مهم‌تر و بسیار نافذتر در فضای رسانه‌ای را تلویزیون بر عهده دارد. در این سازمان تمام اصول حرفه‌ای کار تلویزیونی و رسانه‌ای به کنار گذاشته شده و همین امر باعث شده که تلویزیون داخلی از سبد مصرف رسانه‌ای خانواده‌های ایرانیان بیرون برود.

فضای مجازی و رسانه ای هم که جای خودش را داره. گاهی یک توییت یا یک پست در اینستاگرام زودتر از بسیاری از رسانه ها یک خبر رو منتشر می کنند.

رسانه های داخلی نیازمند اصلاحات هستند 

وقتی هیچ گونه تامینی نداریم چه انتظاری از رسانه ها دارید؟! نه امنیت جانی داریم نه مالی پس توقع معجزه  از رسانه ها نداشته باشید. ما خودمان برای خودمان نیستیم چطور می خواهیم برای دیگران تاثیر داشته باشیم. 

 کسی بازگو میکرد که میزان نصب گیرنده ی ماهواره طی سه ماه گذشته برابر دو سال گذشته بوده  است که این آمار بسیار نگران کننده و البته تاسف بار است. 

باید به دنبال تاثیرگذاری باشیم اینکه چه کسانی تاثیرگذار هستند جای بحث دارد از مسئولین گرفته تا مردمی که فرهیخته هستند و میتوانند بر روی مردم تاثیر بگذراند. این قضیه آبی که ریخته شده و قطعا هر روز گسترش پیدا می کند و شدیدتر خواهد شد. ما نیاز به اصلاحات داریم. یک زمانی افرادی مانند شهید بهشتی، مطهری و ….  الگو بودند ولی در جامعه امروز مشاهده می کنیم مهناز افشار و محمدرضا گلزار  برای مردم تصمیم گیری می کنند. محدودیت ایجاد میشه ....وقتی مرجعیت رسانه از بین میرود اینها کنترل افکار مردم را به دست می گیرند و اینگونه است که کنترل از دست خارج می شود.

امروزه زمانی نیست که بشود اخبار را پنهان کرد. تولید اطلاعات و دسترسی به اطلاعات بسیار آسان شده است. چنانکه می‌بینیم در دنیا سیاست سانسور خبری و بستن خبر عملا دیگر نه فقط ممکن نیست، بلکه به «اغتشاش خبری» منتهی می‌شود. جهان امروز جهان رسانه است. ما دنیا و پیرامون خودمان را از نگاه رسانه می‌بینیم. در این جهان رسانه‌ای وقتی مرجعیت رسانه‌های داخلی از بین می‌رود، ما دیگر نمی‌توانیم خودمان و جامعه و کشور خودمان را از نگاه رسانه‌های داخلی که دغدغه‌های ملی دارند تماشا کنیم.

در واقع جامعه چشمان خودش را می‌سپرد به رسانه‌هایی که اهداف دیگری دارند و پروژه‌های دیگری را دنبال می‌کنند. اینجا است که از بین رفتن مرجعیت رسانه ای، تلویزیون ناکارآمد و مطبوعات ضعیف به امنیت ملی گره می‌خورد.

فضای مجازی ما در کشور ما ولنگار و رها شده است

متاسفانه فضای مجازی ما در کشور ما ولنگار و رها شده است. وقتی مرجعیت رسانه‌ها رسانه‌های داخلی از بین می‌رود، در جریان رقابت رسانه ای، رسانه‌های ملی داخلی اثرشان را از دست می‌دهند؛ و دقیقا رقابت را به همان رسانه‌هایی واگذار می‌کنند که دنبال اهداف دیگری هستند و باید در این زمینه هوشیار بود.

یک نکته بسیار بسیار مهم و راهبردی خط قرمزهای رسانه‌ای پراخت که تا حد ممکن پررنگ شده و دست رسانه‌های داخلی را بسته است؛ اگر براساس مبانی قانون اساسی و تذکرات و خط‌ مشی‌های اعلامی رهبری به خط قرمزهای رسانه‌ای نگاه کنیم، به نظر می‌رسد چند موضوع محدود و محوری مانند اصول اسلامیت، جمهوریت، ولایت فقیه، تمامیت ارزی، وحدت ملی و مواردی از این دست وجود دارند که به درستی باید در دایره خطوط قرمز قرار گیرند. ​متاسفانه در سال‌های گذشته بسیاری از محدودیت‌های فرضی و غیرواقعی بر اهالی رسانه تحمیل شده که هیچ نسبتی با مبانی و ارزش‌های جمهوری اسلامی نداشته و تنها کارکردش محدودکردن غیرضروری و غیرمفید رسانه‌های داخلی بوده است.

در همین راستا یکی از مهمترین برنامه‌های اتاق فکر رسانه‌ای کشور، می‌تواند ترسیم روشن خطوط قرمز و تبیین آن همراه با برچیدن خطوط فرضی، سلیقه‌ای و مبتنی بر برداشت‌های شخصی و سیاسی خاص باشد.تنها در این حالت است که روزنامه‌نگار داخلی می‌داند محتوای مطالب و متون تولیدی‌اش در کدام حوزه‌ها قابل طرح است و با مخالفت یا مجازات‌های اداری و قانونی مواجه نخواهد شد.

انتهای پیام/

منبع: دانا

کلیدواژه: رسانه های داخلی رسانه های داخل اغتشاشات اخیر رسمی داخل فضای رسانه ای مرجعیت رسانه جنگ رسانه ای رسانه ها فضای مجازی رسانه ای داخل کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۸۰۲۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رویداد «دختران حاج قاسم» آموزش فرماندهی جهاد تبیین است

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام حامد تقدیری در مراسم افتتاحیه رویداد آموزشی و توانمندسازی کنشگران فرهنگی و اجتماعی ویژه دختران حاج قاسم (استان قزوین) که شامگاه شنبه در در اردوگاه شهدای هفتم تیر رامسر برگزار شد، اظهار کرد: اکنون که در جنگ اراده‌ها قرار گرفتیم و این نوع جنگ سخت‌ترین نوع جنگ است که به مراتب مواجه شدن و مقابله در این جنگ سخت نیازمند نیروهای مقاوم است که باید فرماندهی میدان‌های سخت را به عهده بگیرند.

رییس بنیاد ملی نوجوانان سازمان تبلیغات اسلامی کشور عنوان کرد: علت اینکه نام رویداد را دختران حاج قاسم گذاشتند این است که حاج قاسم فرمانده میدان‌های سخت بود و حالا این میدان سخت به شما دختران حاج قاسم واگذار شده است.

وی ادامه داد: مهمترین سرمایه‌های هر کشور نسل نوجوان و جوان آن است چنانچه نسل نوجوان و جوان همواره مورد تاکید امام و رهبر انقلاب قرار گرفته است که علت این تاکید و توجه آن است که نسل جوان نسل اثر گذار جامعه است و حالا شما در این جایگاه مهم و اثرگذار قرار گرفته‌اید.

این مسئول در پایان صحبت‌هایش گفت: باتوجه به اینکه همواره انسان‌های گرانقدر و باارزش همواره در شرایط سخت قرار می‌گیرند امروز شما در این جایگاه قرار گرفته‌اید و دوره دختران حاج قاسم در واقع دوره فرماندهی جهاد تبیین است.

کد خبر 6090291